Een sociale studie

De familierechter kan in kortgeding (tijdens een EOO-procedure bijvoorbeeld) of in een procedure ten gronde (bv. na echtscheiding) een sociale studie bevelen. Dan doet bijvoorbeeld een justitieassistent van het justitiehuis 'een burgerrechtelijke sociale studie' (een sociaal onderzoek). De wet laat ook nog andere onderzoeksdaden toe.

 

De sociale studie stelt het kind centraal, en mag een conflict tussen de ouders niet aanwakkeren. Een sociale studie duurt gewoonlijk drie maanden.


De justitieassistent verzamelt informatie over de gezinstoestand. Hij neemt per brief contact met de ouders om een eerste gesprek met beide ouders in het justitiehuis te organiseren. Nadien doet hij bij elke ouder een huisbezoek. Tijdens dit bezoek spreekt de justitieassistent met de ouder en eventueel ook met het kind.

 

De justitieassistent verwerkt de verkregen informatie. Hij verduidelijkt voor elke ouder zijn of haar standpunten en verwachtingen. Hij verduidelijkt de mogelijke gezagsregelingen en verblijfsregelingen. De justitieassistent gaat niet na of de inlichtingen die de ouders hem verschaffen juist zijn. De partijen moeten hun argumenten aantonen ten aanzien van de rechter.


De justitieassistent organiseert een laatste gesprek met beide ouders in het justitiehuis. Hij deelt de partijen de conclusies van de sociale studie mee.

 

Op het einde van de sociale studie maakt de justitieassistent een analyse en formuleert eventueel een voorstel of enkele voorstellen. Dan geeft de justitieassistent zijn verslag via de griffier aan de rechter.

Nadien komt de justitieassistent niet meer tussenbeide in de procedure. De advocaten van de ouders of de ouders zelf (als zij geen advocaat hebben), hebben toegang tot dit verslag. De gerapporteerde gegevens worden tijdens de zitting bij de rechter besproken.

 

De rechter baseert zich op de sociale studie om een beslissing te nemen. De beslissing kan definitief zijn of voorlopig, beperkt tot enkele maanden. Als de situatie verandert, kan de rechter de beslissing veranderen.


Gerechtelijk Wetboek


Art. 1253ter/6. De familierechtbank neemt, indien het verzoek dat haar wordt voorgelegd betrekking heeft op een minderjarige, alle maatregelen en verricht de nodige daden van onderzoek, rekening houdend met het hoger belang van het kind.
De rechtbank kan onder meer alle maatregelen treffen en het onderzoek doen verrichten dat nodig is om de persoonlijkheid van het kind en het milieu waarin het wordt grootgebracht te kennen teneinde uit te maken wat zijn belang is en welke middelen voor zijn opvoeding of behandeling geschikt zijn.
Zij kan een maatschappelijk onderzoek doen verrichten, door bemiddeling van de bevoegde sociale dienst, en het kind aan een medisch-psychologisch onderzoek onderwerpen, indien hij het haar meegedeelde dossier niet voldoende acht.
Indien de rechtbank een maatschappelijk onderzoek doet verrichten, kan zij, behoudens in spoedeisende gevallen, haar beslissing eerst nemen of wijzigen na kennis te hebben genomen van het advies van de bevoegde sociale dienst, tenzij zij dit advies niet ontvangt binnen de door haar bepaalde termijn, die niet meer dan vijfenzeventig dagen mag bedragen.
Van de informatie wordt in alle gevallen aan de partijen kennis gegeven voor de zitting.
De rechtbank houdt, in voorkomend geval, rekening met de meningen van de kinderen die werden geuit op de wijze bepaald bij artikel 1004/1.